Auguste_Lustig
MiLib
12/10/2009
Auguste Lustig
Jugend
Dr Auguste Lustig ìsch uf d Walt kumma àm 4. Novamber 1840 z Hàrtmànswiller, ìm Owerelsàss.
Auguste Lustig est né le 4 novembre 1840 à Hartmanswiller, dans le Haut-Rhin.
Auguste Lustig ist geboren am 4. Novamber 1840 in Hartmanswiller, im Oberelsass.
Si Vàter ìsch a Wawer gsìì.
Son père était un tisserand.
Sein Vater var ein Weber.
Ànna 1844 kummt d gànza Fàmìlia uf Milhüüsa.
En 1844, toute la famille arrive à Mulhouse.
In 1844 kommt die ganze Familie auf Mülhausen.
Do geht dr Auguste Lustig ìn d kleina Schüel.
Là, Auguste Lustig va à la petite école.
Da geht August Lustig in die kleine Schule
Mìt zwälf Johr kummt'r ìn d Firma Thierry Mieg & Cie àls Mohler Lehrbüe.
A douze ans, il entre dans l'entreprise Thierry Mieg & Cie comme apprenti dessinateur.
Mit zwölf Jahren kommt er in die Firma Thierry Mieg & Cie als Mahler Lehrling.
Wo d Zitt kumma ìsch vu dr Militärpflìcht, kummt er ìns 3. Regimant vu da Lanciers.
Quand le temps fut venu du service militaire, il entre dans le 3ème régiment de Lanciers.
Als die Zeit von der Militärpflicht gekommen ist, kommt er ins 3. Regiment der Lanciers.
Zum Glìck kààt'r därt ìn dr Militärmüsik spìela, denn s Militärlawa gfàllt ìhm gàr nìt.
Heureusement, il peut entrer dans la musique militaire, car la vie militaire ne lui plait pas du tout.
Zum Glück kann er dort in der Militärmusik spielen, denn das Militärleben gefällt ihm gar nicht.
Ar hàt liawer Müsik, Gedìchta, Nàtür...
Il préfère la musique, les poésies, la nature...
Er hat lieber Musik, Gedichte, Natur...
Lawa z Milhüüsa
Vie à Mulhouse
Leben in Mülhausen
Noh sìewa Johra Militärdianscht kehrt'r andlig zruck uf Milhüüsa.
Après sept ans de service militaire, il retourne enfin à Mulhouse.
Nach sieben Jahren Militärdienst kehrt er endlich zurück nach Mülhausen.
Do fàngt'r à dìchta, uf Frànzeesch un uf Hochditsch.
Là il commence à écrire des poésies, en français et en allemand.
Da fängt er an zu dichten, auf Französisch und auf Hochdeutsch.
Àls Berüef schàfft'r àls Retoucheur bi'ma Milhüüser Fotogràf, ìm Àtelier Kohler-Dietz.
Comme métier, il travaille comme retoucheur chez un photographe mulhousien, dans l'atelier Kohler-Dietz.
Als Beruf, arbeitet er als Retoucheur bei einem Mülhauser Fotograf, im Atelier Kohler-Dietz.
Mìt 27 Johr düet'r d Sophie Emilie Thys hirota;
A 27 ans, il se marie avec Sophie Emilie Thys ;
Mit 27 Jahren heiratet er Sophie Emilie Thys;
sa bikämma a Maidla, ìm Septamber 1870, gràd wenn dr Kriag ààfàngt.
ils reçoivent une petite fille, en septembre 1870, juste quand la guerre commence.
sie bekommen ein Mädchen, im September 1870, gerade wenn der Krieg anfängt.
D Fàmìlia wohnt ìm Àrweiterviartel,
La famille habite dans le quartier ouvrier,
Die Familie wohnt im Arbeiterviertel,
dr Auguste Lustig verbrìngt do a zìmlig riawig Lawa, mìt sinera Fràui un sim Maidla.
Auguste Lustig mène ici une vie assez tranquille, avec sa femme et sa fille.
Auguste Lustig verbringt hier ein ziemlich ruhiges Leben, mit seiner Frau und seinem Mädchen.
Dr Auguste Lustig schribt wohl luschtiga un kurzwilliga Gedìchta,
Certes, Auguste Lustig écrit des poésies drôles et distrayantes,
Auguste Lustig schreibt wohl lustige und kurzwillige Gedichte,
àwer ar ìsch nìt unbedìngt a so-n-a luschtiger Mann:
mais il n'est pas forcément un homme tellement drôle :
aber er ist nicht unbedingt so ein lustiger Mann:
ar ìsch diskret, ar labt wia-n-a eifàcher Àrweiter
il est discret, il vit comme un simple ouvrier
er ist diskret, er lebt wie ein einfacher Arbeiter
un ar gfàllt sìch hàuiptsachlig ìn dr Nàtür un ìn sinra Fàmìlia.
et il se plaît principalement dans la nature et dans sa famille.
und er gefällt sich hauptsächlig in der Natur und in seiner Familie.
Leider hàt'r aui Gsundheitsorga:
Malheureusement, il a aussi des problèmes de santé :
Leider hat er auch Gesundheitsorgen:
ar hàt Asthma, ar prowiart sina Lunga z'heila àwer wìrd doch làngsàm schwächer.
il a de l'asthme, il essaie de soigner ses poumons mais il s'affaiblit lentement.
er hat Asthma, er probiert seine Lungen zu heilen aber wird doch langsam schwächer.
Elsassischer Dìchter
Poète alsacien
Elsässischer Dichter
Ànna 1870 wìrd s Elsàss ditsch.
En 1870, l'Alsace devient allemande.
In 1870 wird das Elsass deutsch.
Dernoh verwàcht ìn ìhm sina elsassischa Identität, wia fer vìel Elsasser àn dara Zitt.
Alors se réveille en lui son identité alsacienne, comme pour beaucoup d'alsacien en ce temps.
Danach erwacht in ihm seine elsässische Identität, wie für viel Elsässer an dieser Zeit.
Ar düet vu jetzt àb Gedìchta uf Elsassisch schriwa.
Il écrit dès lors des poésies en alsacien.
Er schreibt von jetzt ab Gedichte auf Elsässisch.
S Schriiwa brìngt ìhm s Glìck wo-n-'r ìn sinera làngwilliga Retoucheur-Àrwet doch nìt fìndet.
L'écriture lui procure une satisfaction qu'il ne trouve quand même pas dans son ennuyeux travail de retoucheur.
Das Schreiben bringt ihm das Glück, das er in seiner lanweilige Arbeit doch nocht findet.
Ar wìrd regelmaßig ìn dr milhüüser Zittung "Dr Hüssfrìnd", wo jeda Wucha üssakummt, veräffentligt.
Il est régulièrement publié dans le journal mulhousien "Des Hausfreund" ("L'ami de la maison"), qui paraît toutes les semaines.
Er wird regelmäßig in der mülhauser Zeitung "Der Hausfreund", der jede Woch herauskommt, veröggentlicht.
S Dìchta nìmmt'r zìmlig arnscht, ar folgt d klàssischa Regel vu da Reima un vu dr Zàhla vu da Sìlwa ìn'ma Vars.
Il prend la poésie assez au sérieux, il suit les règles classiques des rimes et du nombre des syllabes.
Das Dichten nimmt er zimlich ernst, er folgt die klassischen Regeln der Reimen und der Silbenzahlen in einem Vers.
Sina Hàuiptthema sìn d Nàtür, wo-n-'r so garn hàt,
Ses thèmes principaux sont la nature, qu'il aime tant,
Seine Hauptthemen sin die Natur, die er so gern hat,
un d soziàla Kritik, ìn'ra Zitt wo d Walt vìel wachselt.
et la critique sociale, à une époque où le monde change beaucoup.
und die soziale Kritik, in einer Zeit wo die Welt viel wechselt.
Ar düet zum Beispiel d tecknischa Fortschrìtt beschriiwa: Elektricität, Tramway, Photographie, Telefon.
Il décrit par exemple le progrès technique : l'électricité, le tramway, la photographie, le téléphone.
Er beschreibt zum Beispiel die technische Fortschritten: Elektrizität, Tramway, Photographie, Telefon.
Ar ìsch ehnder konservativ.
Il est plutôt conservateur.
Er ist eher konservativ.
Ar düet zwàr nìt dr Fortschrìtt ìn sìch kritisiara, àwer d Menscha wo sìch wagadam dumm benamma.
Mais il ne critique sûrement pas le progrès en soi, mais les hommes qui se comportent bêtement à cause du progrès.
Er kritisiert zwar nicht der Fortschritt in sich, sondern die Menschen die sich deswegen dumm benehmen.
D Moda - bsunderscht d Fràuiamoda - geht ìhm vìel uf d Narva.
La mode - surtout la mode féminine - lui tape beaucoup sur les nerfs.
Die Mode - besonders die Frauenmode - geht ihm viel auf die Nerven.
Un ìwer s schlachta Watter hàt'r's aui ìn mehrera Gedìchta.
Et il évoque aussi le mauvais temps dans plusieurs poésies.
Und über das schlechte Wetter redet er auch in mehrere Gedichten.
Dr Auguste Lustig kritisiart vìel, àwer ìmmer mìt Humor, meischtens brìngt'r dr Laser zum Làcha.
Auguste Lustig critique beaucoup, mais avec beaucoup d'humour, généralement il amène le lecteur à rire.
August Lustig kritisiert viel, aber immer mit Humor, meistens bringt er Leser zum Lachen.
Ar schribt "Luschtiga Gedìchtla".
Il écrit des "petites poésies amusantes".
Er schreibt "Lustige Gedichtchen".
Ànna 1875, mìt 35 Johr, düet'r a Büech uf milhüserisch Dialekt veräffentlischa:
En 1875, à 35 ans, il publie un livre en dialecte mulhousien :
In 1875, mit 35 Jahre, öffentlicht er ein Buch auf mülhäuserisch Dialekt:
"Luschtige Milhüserditsche Vars"
"Vers amusants en alsacien mulhousien"
"Lustige Mülhauserdeutsche Verse"
Drèi àndra Gedìchterbiacher kämma nochhar noch üssa.
Trois autres livres de poésies sortent ensuite.
Drei andere Gedichtebücher kommen danach noch aus.
Ànna 1879, ìm ehemàhliga milhüser Theàter "Cercle Mulhousien", wìrd si erschta Theàterstìckla gspìelt:
En 1879, dans l'ancien théâtre mulhousien "Cercle Mulhousien", est jouée da première pièce de théâtre :
In 1879, im ehmahligen mülhauser Theater "Cercle Mulhousien", wird sein erstes Theaterstück gespielt:
"Drei schwarze Liebschafte"
"Trois liaisons noires"
"Drei schwarze Liebschaften"
, wo vìel Elfolg hàt.
, qui a beaucoup de succès.
, der viel Erfolg hatte.
Dr Auguste Lustig schribt ìm Gànza 25 Theàterstìckla uf Elsassisch.
Auguste Lustig écrit en totalité 25 pièces de théâtre en alsacien.
Auguste Lustig schreibt im Ganzen 25 Theaterstücker auf Elsässisch.
album/100_3584AugusteLustig.jpg
Stàtüta ìm Square Steinbach z Milhüsa
And vu sim Lawa
Fin de sa vie
End von seinem Leben
Ànna 1889 hàt'r a Grippe wo-n-ìhm vìel schàdet.
En 1889, il attrape une grippe qui lui fait beaucoup de tort.
In 1889 hat er eine Grippe, die ihm viel schadet.
Schwàch un miad, dr Auguste Lustig müeß hàlta mìt schàffa.
Faible et fatigué, Auguste Lustig doit arrêter de travailler.
Schwach und müde, Auguste Lustig muss halten mit arbeiten.
Àm 2. Janner 1895 düet'r starwa; fer ìhn ìsch's a Erleesung gsìì.
Le 2 janvier 1895, il meurt ; pour lui, ça a été une délivrance.
Am 2. Januar 1895 stirbt er; für ihn war es eine Erlesung.
A Grupp vu sina Frìnd düet àlla sina Schrìfta wìder veräffentliga.
Un groupe de ses amis réédite tous ses écrits.
Ein Grupp von seinen Freunde veröffentlichen alle seine Schriften.
Ànna 1910 kumma zwei Biacher üssa:
En 1910 sortent deux livres :
In 1910 kommen zwei Bücher aus:
Sämtliche Werke - Erster Band - Gedichte
Oeuvres complètes - Première partie - Poésies
Sämtliche Werke - Erster Band - Gedichte
Sämtliche Werke - Zweiter Band - Theater
Oeuvres complètes - Première partie - Théâtre
Sämtliche Werke - Zweiter Band - Theater
Sa tüen aui a Stele uf sim Gràb màcha, ìm milhüüser Kìrchhoff.
Ils placent aussi une stèle sur sa tombe, au cimetière de Mulhouse.
Sie machen eine Stele auf seinem Grab, im mülhauser Kirchhoff.
Do druf steht eina vu sina Gedìchta, wo-n-er sajt wia-n-ìhm s Lawa schwar worra ìsch:
Dessus figure une de ses poésies, où il dit comme la vie lui est devenue difficile :
Darauf steht eine von seine Gedichten, wo er sagt wie ihm das Leben schwer geworden ist:
Mied!
Fatigué !
Müde!
Ich weiss nitt, was hit fir e G'fiehl
Je ne sais pas, quel sentiment aujourd'hui
Ich weiß nicht, was heute für ein Gefühl
Sisch in mi Herz thüet stehle,
's isch mir, als thàt mr allewil
Pour moi, c'est comme si constamment
Es ist mir, als würde mir alldieweil
E-n-àime-n-ebbes fehle.
Quelque part quelque chose me manquait.
Irgendwo und irgendwas fehlte.
Ich glaub, 's isch d'Rüeh; ich ha so satt,
Je crois que c'est le repos ; j'en ai tellement assez
Ich glaube, es ist die Ruhe; ich habe so satt
So g'nüeg an allem z'àmme!
Tellement assez de tout cela !
So genug an allem zusammen!
Ich mag, so bi-n-i mied un matt,
J'aimerais, tellement je suis fatigué,
Ich mag, bin ich so müde und matt,
An nit meh Atheil nàmme!
Ne plus participer à rien !
An nichts mehr Teil nehmen!
Dr einzig Wunsch, wo-n-i noch hätt,
Le seul souhait que j'aurais encore,
Der einzig Wunsch, den ich noch hätte,
Thàt alles ferig mache:
Qui mettrait fin à tout :
Würde alles fertig machen:
Ischlofe rüehig z'Nacht im Bett
Tranquillement m'endormir la nuit dans mon lit
Einschlafen ruhig Nachts im Bett
Un nimmig meh verwache!
Et ne plus me réveiller !
Und nicht mehr erwachen!
Copié de
http://www.dark-stories.com/forum/topic2683.html?view=next :
Astronomische Philosophie
Wo Gott die Welte g’màcht hàt g’ha
Wo àlle dert àm Himmel schwewe,
Un druf ig’richtet g’ha hàt ‘s Lewe,
So hàt er sich an d’Stirne g’schla.
's fehlt ebbes, saït er, àn dar Pràcht!
Denn fir e so viel Völkerschaare
Do brucht me ne Spital fir d’Naare.
Drum hàt er g’schwind noch d’Erde g’màcht
Auguste Lustig
**************************
Philosophie astronomique
Lorsque Dieu avait créé les mondes,
Qui planent là haut dans le firmament,
Juste après y avoir installé la vie,
Il se frappa le front.
Il manque quelque chose à cette splendeur dit-il !
Car pour une telle cohorte de peuples
Il nous faut un hôpital pour les fous.
C’est pourquoi, dans un dernier élan, il créa la terre.
Traduction libre, D'r Sundgauïer Zwark
**************************
Auguste Lustig est un poète alsacien né en 1840 à Hartmannswiller dans le Haut-Rhin, décédé de la grippe en 1895.
Installé à Mulhouse, il rédigera ses œuvres en langue française et en allemand littéraire.
Mais à partir de l’annexion de l’Alsace à l’empire allemand en 1870, à l'instar de nombreux lettrés alsaciens de l'époque, il se tourne vers notre langue ancestrale.
Si deux siècles de régime français n’avaient pas réussi à faire disparaître notre langue, il était inévitable que la réintégration à l'empire allemand la fasse peu à peu se dissoudre dans l'allemand standard.
De ce constat naîtra, à la fin du XIXe siècle, un véritable renouveau culturel alsacien.
Nous devons à Auguste Lustig de nombreux poèmes, ainsi que des pièces de théâtres, rédigés dans cette langue rude mais si imagée qu’est le sundgauvien.
Il est vraiment dommage, que comme d’autres auteurs de renom (Nathan Katz par exemple), il soit tombé dans l’oubli.